Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, yeni dönem kentsel dönüşüm strateji belgesini açıkladı. Kentsel dönüşümün Türkiye için terör kadar önemli bir konu olduğunu kaydeden Bakan Kurum, ’’Önümüzdeki süreçte Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi çerçevesinde daha etkin, daha hızlı, yaptığımız işleri tartışmayacağımız projeleri gerçekleştirmemiz gerekiyor. Artık kentsel dönüşümde bu düzenlemelerle birlikte Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi’nin ruhuna uygun, Cumhurbaşkanımızın açıkladığı manifesto, bakanlığımızın 2023 hedefleri çerçevesinde kentsel dönüşüme yeni bir vizyon, yeni bir hız kazandırmamız gerektiğini biliyoruz. Dünyada devletler kadar şehirler de yarışıyor. Türkiye’nin geldiği konum dikkate alındığında şehirlerimizi çok daha düzenli, sağlıklı ve geleceğe emin adımlarla yürür hale getirmek zorundayız. Geçmişte kentsel dönüşümde kaybettiğimiz birçok canımız oldu. Kentsel dönüşüm sadece eski evleri değil, kaçak, afet riski taşıyan binaları yenilemek değil, bunların yanında değişen dünyanın gerektirdiği konfora ve sağlamlığa sahip yapılar üretmektir. Bu anlamda Türkiye’yi güvensiz ve kaçak yapılardan, afet riski taşıyan yapılardan kurtarmak ana hedefimizdir. Bu bakımdan kentsel dönüşüm kaçınılmazdır’’ ifadelerini kullandı.
’’EMLAK BANKASI AÇILACAK"
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın beyan ettiği 11 maddelik manifestonun 8 maddesinde direkt çevre ve şehirciliği ilgilendiren konular olduğunu belirten Kurum, ’’Bu maddeler içinde bizim ve ülkemiz için en önemli proje kentsel dönüşüm. Bununla ilgili önümüzdeki süreçte daha kararlı, mimarimize ve kültürümüze uygun binaları yapmak zorundayız. Bina bazlı kentsel dönüşümden ziyade alan bazlı kentsel dönüşümü teşvik edeceğimizi, tek tip kentsel dönüşüm uygulamaları yerine bölgenin ve vatandaşların ihtiyaçlarını gözeten çözümler üreteceğimizi, fiziki dönüşümüz kültürel, ekonomik ve sosyal dönüşümle birleştirerek tasarlanacak yepyeni bir şehircilik hamlesi başlayacağımızı, estetik değeri olmayan, kültür varlığımıza katkıda bulunmayan projelere izin vermeyeceğimizi Cumhurbaşkanımız manifestoda açıkladılar. 37 ilimizde 65 ziyarette bulunduk. Bu ziyaretlerde deprem riski taşıyan alanlarla da aciliyete bakarak öncelik gösteriyoruz. Yıllık en az 300 bin konut dönüştürme hedefi koyduk. Bunun 30 binini bakanlık, TOKİ, İller Bankası Genel Müdürlüğü ve Altyapı Kentsel Dönüşüm Genel Müdürlüğü bünyesinde yürüteceğiz. Yıllık en az 30 bin konutu da bakanlığımız eliyle yapmış olacağız. Emlak Bankası açılacak ve bunun da sürece dahil olmasıyla birlikte kentsel dönüşümde hem özel sektörümüze hem belediyelerimize gerekli finans desteğini sağlayacağız. Dönüşümü hızlandırabilmeleri adına her türlü kredi ve faiz desteğini kendilerine sunacağız. Kentsel dönüşümde şu anda 53 ilde 238 riskli alanda çalışmalarımızı sürdürüyoruz. Dönüşüm kapsamında aldığımız bağımsız birim sayımız şu anda 664 bin. Ülke genelinde 597 bin konutu yeniliyoruz. Kentsel dönüşüm projeleri kapsamında kira yardımı, proje, faiz desteği olarak bugüne kadar 9 milyar 407 milyon TL kaynak kullandık. Kentsel dönüşüme dair her türlü sorunu bir an önce aşmamız gerekiyor’’ şeklinde konuştu.
’’HER KENTE ÖZGÜ KENTSEL DÖNÜŞÜM ANAYASAMIZI GETİRİYORUZ’’
’Kentsel dönüşümde yeni dönemi yedi temel üzerine inşa ettiklerini söyleyen Kurum, şöyle devam etti:
’’İlk madde, afet risklerinin etkin bir şekilde bertaraf edilmesi. Vatandaşlarımızın can ve mal güvenliğinin kesin olarak sağlanması. Yapıları dönüştürmenin yanında çevresel tarihi ve kültürel değerlerimizin korunması ve yaşatılması. Ülke çapında sürdürülebilir kentsel dönüşümün belirlenmesi. Yerinde dönüşümün, yatay mimarinin ve mahalle kültürünün esas alındığı dönüşüm. Sosyal ve teknik alt yapı yetersizliklerinin giderilmesi gereken alanların dönüşümü. Engelli dostu şehirlerin hayata geçirilmesi. Yapılaşma sonrası oluşacak değer artışı adil ve dengeli olarak paylaştırılmasıdır. Bir plan değişiyorsa, kentsel dönüşümün öncesinde herkesin payı neyse, proje tamamlandığında oluşacak değer neyse katılımdan önceki değeriyle katılımdan sonraki değerinin de hakkaniyetli ve dengeli bir şekilde paylaştırılması önem arz ediyor. Kentsel dönüşüm strateji belgesinin temel gayesi, kentsel dönüşümün şehre dair alınan üst ölçekli tüm kararlarla uyumlu olması. Bir diğer madde de, parsel veya bina bazlı değil, ilçe ve il bazında yapılması. Şehrin parçalarından ayırarak değil, bir bütün olarak değerlendirilmesi gerekiyor. Stratejik belgemizle vatandaşın yaşadığı tüm mağduriyeti bir bir önleyeceğiz. Şehirlerimizi kimliklerine kavuşturacağız. Kentsel dönüşüm uygulamalarında gerek belediyelerin saha çalışmalarında, gerek vatandaşlarımızdan gelen şikayet ve talepler ışığında yeni adımlar atmamız gerektiğini hepimi gördük. Her kente özgü kentsel dönüşüm anayasamızı getiriyoruz. Her belediyemiz kendi ilçesine veya iline dair kentsel dönüşüm strateji belgesi hazırlayacak ve bakanlığımız onayına sunacak.’’
’’SADECE TEKNİK VE FİNANSAL YATIRIMI YETERLİ OLAN YATIRIMCILARIMIZ KENTSEL DÖNÜŞÜM UYGULAMALARINI YÜRÜTEBİLECEKLER’’
Kentsel dönüşüm strateji belgesinde yatırımcılara dair temel düzenlemeleri de açıklayan Kurum, ’’Kentsel dönüşüm strateji belgesine göre dönüşüm alanları kentin bir bölümünde değil, bütününe yönelik yapılacak analizler neticesinde belirlenecek. Dönüşüm alanları, risk durumu, halkın beklentisi, finansal analizler, konut ve iş yeri ihtiyacı, çevresel etkiler göz önünde bulundurularak öncelik sırasına konulacak. Bundan önce gerçekleştirilen bina ve parsel bazlı uygulamaların yerini, teknik ve sosyal alt yapı ihtiyacını gideren, okulları, ibadethaneleri, yeşil alanları, geniş yollarıyla planlanmış üst ölçekli plan kararlarıyla uyumlu alan bazlı dönüşüm olacaklar. Yeni dönemde katılımcılık en önemli gündemimiz. Sürece halkın tam katılımını sağlayacağız ve hak sahiplerinin ihtiyaçları doğrultusunda hareket edeceğiz. Bundan böyle sadece ihtiyaç kadar konut üretilecek. Kaynaklarımızın en verimli ve en etkin kullanımını sağlayacağız. İsraf ve kayıpları önleyeceğiz. Yatay mimari, sosyal ve teknik alt yapı ihtiyacı, engelsiz yaşam, çevresel değerlerin korunması, tarihi ve kültürel mirasın korunması hususları esas alınacak. Kentsel dönüşüm uygulamakta takvimi belli olacak. Finansman yönetimi belirlenecek. Kentsel dönüşüm ne zaman başlayacak, kim yapacak ve ne zaman bitecek soruları artık tarihe karışmış olacak. Kentsel dönüşüm ilan edilmeden önce vatandaşlarımızı talepleri toplanacak, yüz yüze görüşmeler sağlanacak anketler gerçekleştirilecek ve bu çerçevede ilan teklifleri bakanlığımıza iletilecek. Belli kriterleri sağlayan müteahhitlerimiz kentsel dönüşüm uygulamaları yapabilecekler. Hiçbir inşaat yarım kalmayacak. Sadece teknik ve finansal yatırımı yeterli olan yatırımcılarımız kentsel dönüşüm uygulamalarını yürütebilecekler. Vatandaşların haklarını güvence altına almak içi yatırımcılarımız, yapım bedelinin yüzde 10’unu teminat veya tamamlama sigortası yapmak suretiyle bakanlık projelerinde veya belediye projelerinde bunu getirmek zorundalar. İnşaatın ilerleme seviyesine göre bakanlık tarafından satışlara izin verilecek. Ön satış yaparak hak etmediği bir parayı alamayacak’’ dedi.
’’İNŞAATLAR VAAT EDİLEN TARİHTE BİTİRİLECEK’’
Kurum, belediyelere dair düzenlemelere de değinerek, 25 bin nüfusun üstündeki yerlerde İlbank Genel Müdürlüğünün kredi desteği verebileceğini belirtti. Herhangi bir belediyenin kat veya arsa paylaşımını hasılat yöntemiyle yapması durumunda yatırımcıdan teminat veya tamamlama sigortası şartı arayacağına dikkat çeken Kurum, ’’Yapım sürecinde uygulamayı yürüten idare tarafından ilerleme raporları hazırlanacak ve belirli aralıklarla bu raporlar bakanlığımıza gönderilecek. Belediyeler içinde tüm uygulama adımlarına ilişkin süreler belirlenmiştir. İnşaatlar vaat edilen tarihte bitirilecek’’ şeklinde konuştu.
’’YAPI SEKTÖRÜMÜZÜ DAHA DİSİPLİNLİ VE ÜRETKEN HALE GETİRMİŞ OLACAĞIZ’’
Kentsel dönüşümde yeni döneme ilişkin açıklanan bu yol haritası hayata geçirildiğinde sağlıklı, çevreye duyarlı ve güvenli şehirler inşa edileceğinin altını çizen Kurum, ’’Yapı sektörümüzü daha disiplinli ve üretken hale getirmiş olacağız. Kayıt dışı ekonomiyi önlemede inşaat sektörünü disipline edeceğiz. Çevre açısından kazanımları beraberinde getirecek. İklim değişikliği stratejisine tam uyumlu projeler yapılacak. Kentsel dönüşüm vatandaşlarımızın tam katılımı ve rızasıyla tamamlamış, tarihsel ve kültürel anlamda çok daha zengin marka şehirler oluşturacağız’’ açıklamasını yaptı.
(Seda Kahramantürk - Fatih Erdoğan/İHA)
